Yabancı puro dergilerinin tadım değerlendirmelerinde sıkça karşılaşılan ve fakat çoğunlukla bilhassa puroya yeni başlayanlarca ne ifade ettiklerinde bir kargaşa yaşanan (güç, lezzet, gövde, buke ve aroma gibi) önemli birkaç tanıma bu hafta açıklık getirmek istiyorum.
Bir puronun gücü (strength) sadece ve sadece o puronun nikotin ölçümünü ya da yoğunluğunu ifade eder. Güçlü bir puro çok nikotin içerendir. Puroyu içtiğiniz andaki durumunuza bağlı olarak (mesela zayıf, şişman, yorgun, diri, tok, aç, içkili, içkisiz vs) güçlü bir puro sizde hoş ya da nahoş bir etki bırakır. Bunun sebebi nikotin ya da o puronun gücüdür. Daha önceki yazılarımda sık sık değindiğim genç ya da yeşil purolarda da (üretim tarihinden itibaren üç ay) nikotin konsantrasyonu doruk noktadadır. On yıldan yaşlı purolarda ise nikotin hemen hemen yoktur. İçtiğimiz bir puroyu gücü zayıf, orta, kuvvetli ve çok kuvvetli diye tarif edebiliriz. Bizi bu tarife yönlendiren o purodaki nikotinin gücüdür. Güçlü diye tanımlanan bir puronun mutlaka kaliteli olacağı diye de bir varsayım yoktur.
LEZZETİ TAŞIYAN DUMAN
Bir puronun lezzetli ya da lezzetsiz olmasına gelince. Lezzetli bir puro güçlü olmayabileceği gibi, lezzetsiz olanı da aksine güçlü olabilir. Nikotin, tütün yaprağına önemli bir içim karakteristiği olan lezzeti (flavor) vermez. Bir puroya lezzetini veren; ekildiği tohum cinsinin yanında, tütün yaprağının yetiştirildiği toprağın komposizyonu, mikroiklimi, hasat zamanı ile yaprağın gereği gibi kurutulma, fermantasyon ve yıllandırma süresidir. Daha net anlatmak istersek, bir puronun lezzeti o puronun damak, dudak, boğaz ve burunda oluşturduğu tadın mahiyet ve derinliğidir. İçilen bir puronun lezzeti yavan (tamamen lezzetsiz) gelebilir, bir şeyi anımsatabilir (mesela kahve), zengin veya aşırı lezzet yoğun olabilir. Çoğunlukla şarap tadımlarından gelen bir alışkanlıkla, puro tadımında kullanılan lezzet tanımlarında da lezzet derinlik/yoğunluk sıfatlarıyla lezzet/doğa sıfatları birbirine girer. Çok kaliteli bir puronun lezzeti de, teorik olarak, baştan sona hiç değişmemeliyse de, gerçekte bunu başarmak birçok nedenden dolayı kolay değildir. Puronun içmeye başladığınız ilk üçte birinde, puronun boyu ve yarı çapı bir nevi duman süzgeci rolü oynadığından, damağımızda serin ve lezzeti zayıf bir duman bırakır. (Lezzeti bize taşıyanın duman olduğunu hiç unutmayın. Burnunuz tıkalı olduğu zaman, dumanı algılayamadığınızdan lezzeti de alamazsınız. Aynen burnunuz tıkalıyken yediğiniz yemekten bir şey anlamadığınız gibi) Üçte ikisinde ise katran ve diğer tütün suları puronun az kalan ucunda biriktiğinden o puronun lezzeti yoğunlaşır ve duman ısınmaya başlar. Son kalan üçte birde ise içilen puronun kalitesine bağlı olarak lezzet müsbet bir şekilde doruk noktasında olabileceği gibi içilmez hale de gelebilir.
PURONUN TOPLAM KALİTESİ
Bir puronun body’si (gövde); o puronun lezzeti, lezzet derinliği, yaprağının dokusu, her bir çekişte ağza alınan dumanın yoğunluğu ve puronun içimi bittikten sonra damakta kalan lezzet süresi ile, nikotin içeriğinin (güç) subjektif bir kombinasyonudur. Herhangi bir purodan ‘tok gövdeli’ olarak bahsedildiğinde lezzeti yoğun, dumanı bol ve içimi bittikten sonra damakta uzun süre kalan lezzete sahip, içeni tam manası ile doyuran bir puro kastedilir. Gövdeyi tanımlamak için sıkça kullanılan sıfatlar ise; hafif gövdeli, hafif/orta gövdeli, orta gövdeli, orta/tok gövdeli, tok gövdeli ve ağırdır. Hemen burada, tok gövdeli bir puronun her zaman çok kaliteli, yoğun lezzetli veya içmekten mutlaka keyif alınacak bir puro olmayabileceğini de hatırlatmak isterim.
Buke (bouquet) puroyu yakmadan önce kokladığımızda burnumuza gelen ağırlıklı olarak dış sargı yaprağının kokusudur. Aroma ise; puro yandıktan sonra burnumuza gelen kokusudur.
Bir puronun toplam kalitesi ise, yukarıda bahsettiğim tüm tanımların o puroda doğru ve müsbet dengede bulunmasını ifade eder. Yani o puro tok gövdeli, içimi dengeli ve her bakımdan çok keyif veren purodur. Benim toplam kalite ölçüm; lezzet- tat derinlik ve yoğunluğu, içimin hoşluğu, aroma, düzgün ve serin yanma, duman yoğunluğu-duman çekim kolaylığı, kusursuz fiziksel görünüm-konstrüksüyon ve içim kalitesinin bir purodan diğerine, bir kutudan diğerine hiç şaşmadan devamlılığı ve o kalitedeki puroya ödediğim paranın benim için kıymetinin bir fonksiyonudur.